Kripto paraları balona, lale çılgınlığına veya dot-com skandalına benzeten birçok kişi var. Bu kişiler kripto varlıklar her değer kaybı yaşandığında ortaya çıkarak “biz söylemiştik” naraları atmakta. Peki, kripto varlıklar bir balon mu, yoksa temelleri sağlam bir yatırım aracı mı?
Kripto Paraların Çıkışı
2009 yılında Satoshi Nakamoto adı verilen bir kişi veya grup Bitcoin ile alakalı bir manifesto yayınladı. P2P (Eşler Arası) dijital bir ödeme sistemi olarak hayatımıza giren Bitcoin, takip eden 10 yılda büyük değişimler yaşadı. Bitcoin ilk çıktığında diğer ödeme sistemlerinden ayrılan özelliklere sahipti. Kullanım oranı arttıkça fiyatı da artan Bitcoin, zamanla bir yatırım aracına evrildi.
Altcoinler
Bitcoin dışındaki tüm kripto varlıklara “altcoin” adı verilmektedir. Ethereum bunun ilk örneğidir. Ethereum ile Bitcoin benzer işlevlere sahip olsalar da iki varlık arasında teknolojik olarak derin farklar bulunmaktadır.
Bitcoin’in Avantajları
Bitcoin’i bir yatırım aracı olarak değerlendirmeden önce bir ödeme aracı olarak değerlendirmekte fayda var. Bitcoin’in en büyük avantajları arasında anonim olması ve uluslararası ticaretlerde çok düşük aktarım bedeline sahip olması gibi özellikler bulunmaktadır. Örneğin, 1 milyon doları uluslararası bir ticarette kullanmak yüksek maliyete sebep olacağı gibi işlemin aktarım hızı da çok düşük olacaktır. Diğer yandan, bu işlem kripto paralar ile yapıldığında hem hızlı hemde çok daha düşük maliyetle yapılmaktadır.
Bu avantajları, Bitcoin’in kullanım oranını giderek arttırırken bu varlığın Kara Para Aklama ve Terörün Finansmanı olarak da kullanılmasına sebep oldu. Varlıkların bu tarz illegal faaliyetlerde kullanılması sebebiyle birçok yatırımcı hala daha bu endüstriye giriş yapmak istemiyor.
Blockchain
Bitcoin’in temelinde Blockchain (Blok Zinciri) teknolojisi yatmaktadır. Blockchain, şifrelenmiş işlem yapılmasına olanak sağlayan anonim bir veri tabanıdır. Bu veri tabanındaki işlemler herhangi bir kurumun veya kişinin kontrolünde değildir. Alıcı ile satıcı arasındaki ticaretin güvenli bir şekilde yapılmasına olanak sağlayan bu sistemin kullanıldığı birçok farklı sektör bulunmaktadır.
Dünyanın önde gelen teknoloji şirketlerinden IBM bu alanın öncüsü konumundadır. IBM bu teknolojiyi geliştirerek; sağlık, sigorta, perakende ve gıda gibi farklı sektörlerde kullanmak isteyen işletmelere teknolojik altyapı desteği vermektedir. IBM dışında bu alanda benzer faaliyetlerde bulunan birçok şirket mevcuttur. Bu teknoloji; şeffaflık, düşük maliyet ve daha az iş gücü gibi faydaları beraberinde getiriyor. Teknolojinin en büyük dezavantajı ise ilk geliştirme maliyetinin yüksek olmasıdır.
Bitcoin Balon Mu?
Bu sorunun cevabı gayet basit, balon değil. Bitcoin son yıllarda ortaya çıkmış en başarılı ödeme sistemidir. Bazı ülkeler bu varlıkların kendisine ve teknolojisine destek olurken bazıları ise bu varlıkları yasaklama yoluna gitmiştir.
ABD, Çin, Rusya ve Japonya gibi finans devlerinin bazıları bu varlıklara karşı sert önlem alıyor gibi gözükse de bu ülkeler bu alanda kendi projelerini gerçekleştiriyorlar. Bu varlıklara karşı sert tepkinin gösterilmesinin en önemli sebebi ise varlıkların anonim olmasıdır. Bu yüzden bu devletler kontrolünün kendilerine ait olmadığı bu varlıklara karşı sert tutum izliyor. Örneğin, Çin bu varlıklara karşı sert tutum seyretse de kendi kripto parasını üretmeye çalışıyor. ABD, regülatör kurumu SEC ile sert önlemler alsa da blok zinciri ve kripto para alanında faaliyet gösteren şirketlerine herhangi bir yaptırım kararı uygulamıyor.
Bu varlıkların bir balon olmamasının bir diğer sebebi ise milyar dolarlık yatırım hacmi ve arkasındaki muhteşem teknolojidir. Her kriptonun arkasında bir vakıf, kurum veya geliştirici ekip var. Bu kişiler varlıkları teknolojik olarak geliştirebilmek adına büyük çaba sarf ediyorlar.
Geleneksel Finans Piyasaları
2008 yılında yaşanan mortgage krizinden sonra geleneksel finans piyasalarının aktörleri olan finans şirketleri ve bankalara olan güven azaldı. Bu kurumlar, krizin arkasındaki en büyük aktörlerdi ve krizden etkilenmediler.
ABD’li bir ekonomist konu ile ilgili: “2008 yılından önce blok zinciri teknolojisini kullansaydık bu teknolojinin beraberinde getirdiği şeffaflık ilkesinden dolayı bu krizin önüne geçilebilirdi.” Bu söylem konuyu özetliyor.
JPMorgan Chase şirketi ABD’nin en büyük bankasıdır. Bu banka, varlıklara karşı ilk günden itibaren sert tutum içerisindeydi. Piyasanın talebini karşılamak ve teknolojiye ayak uydurmak için bankanın kendine ait “JPM Coin” adı verilen kripto projesi bulunuyor.
Yatırım Aracı Olarak Bitcoin
Diğer yatırım araçlarına oranla Bitcoin’in volatilite ve likidite gibi sorunları var. Bu sorunlar sebebiyle varlıkların fiyatı günde 500 dolar değerinde artıp azalabiliyor. Bitcoin 10 yıllık bir teknoloji fakat bu süre devrim niteliğindeki bir teknoloji için uzun değil. Bu sorunları ortadan kaldırmak için çeşitli algoritmalar ve güncellemeler sürekli olarak yapılıyor.
Bitcoin, anlık değişen fiyatları sebebiyle diğer yatırım araçlarına oranla büyük risk barındırıyor. Fiyatının 1 yılda 20.000 dolara yükselip 6000 dolara düşmesi bunun en büyük örneği.
Kripto paralar “Kripto Kışı” adı verilen uzun soluklu bir ayı piyasası hakimiyetinde. 2018 yılında fiyatlar genel olarak düşüş yaşadı. Bu yıl ise boğa piyasası bekleniyor. Varlıkların fiyatını kestirmek çok mümkün olmadığı için yatırımlar hala daha risk teşkil etmekte. Yinede özellikle altcoinlerde büyük avantajlar söz konusu.
