2017 yılında Bitcoin fiyatlarının 20.000 dolara çıkmasından sonra birçok insan bilinçsiz bir şekilde kripto para yatırımları yapmaya başladı. Aralık 2017 tarihinden itibaren ise fiyatların ani bir şekilde 6000 dolara kadar inmesi ile birçok yatırımcı zarara uğradı.
Bu örnek, bir varlığa yatırım yapmadan önce o varlığın fiyatını etkileyen faktörlerin neler olduğunu bilmenin önemi açısından önemli. Kripto paralar hisse senedi, dolar, altın ve diğer yatırım araçlarına göre fiyat artışının ve azalışının çok kesin olduğu bir yatırım aracı. Bu sebeple bu alanda yatırım yapacak olanların fiyatları etkileyen faktörlerin neler olduğunu iyi bilmesi ve haberleri sürekli olarak takip etmesi gerekiyor. Bu yazımızda kripto paraların fiyatlarını etkileyen faktörleri inceleyeceğiz.
Regülatörler
Her ülkenin finansal piyasaları düzenleyen kurumları vardır. Türkiye’nin finansal piyasalarını SPK düzenler ve SPK bir karar aldığında kararla ilgili faaliyet gösteren tüm kurumlar buna uymak zorundadır. Örneğin, SPK aldığı bir kararla Forex borsalarında uygulanan kaldıraç oranlarını 1:10’a düşürmüş ve bu borsaların popülerliğini kaybetmesine sebep olmuştur.
Ülkemizde olduğu gibi ABD, Japonya, Çin ve Rusya gibi ülkelerinde regülatör kurumları mevcuttur. Bu kurumlar kripto paralar ile ilgili olumlu kararlar aldığında fiyatlar artarken tam tersi durumunda fiyatlar azalmaktadır. Örneğin, Japonya’nın regülatör kurumu Bitcoin’i yasal hale getireceğini açıklamasının ardından fiyatlar %30 oranında artmıştır. Çin’in ICO faaliyetlerine kısıtlama getirmesi ise fiyatların %40 oranında azalmasına sebep olmuştur. SEC (ABD) ve FSA (Japonya) gibi kurumların kararlarının iyi takip edilmesi önemlidir.
Çatallaşma ve Güncelleme Faaliyetleri (Hard Fork)
Kripto paralara yatırım yapmadan önce bazı terimlerin öğrenilmesi, haberlerin doğru analiz edilmesinde yardımcı olacaktır. Çatallaşma (Hard Fork) bir kripto paranın kaba tabirle ikiye bölünmesi anlamına gelir. Varlık üzerinde söz sahibi topluluk veya vakıf fikir ayrılığına düştüğünde veya varlığın teknolojisinin eskimesi durumunda bu çalışmalar zorunlu hale gelir. Çalışma çok önceden yatırımcılara duyurulur ve çalışma öncesi ilgili kripto varlığa sahip kişilere yeni varlık hediye edilir. Bu sebeple bu güncelleme öncesinde varlıkların fiyatı artmaktadır.
Arz ve Talep
Arz ve Talep her finansal varlıkta olduğu gibi kripto paralar üzerinde de etkilidir. Bitcoin’e olan talep arttıkça fiyatlar artacağı gibi azalması durumunda da fiyatlar düşmektedir. Bu arzı ve talebi belirleyen belli başlı faktörler vardır.
Bir kripto paranın başarılı bir güncelleme çalışması sonrası aktarım hızının artması veya çok farklı bir teknolojiye geçiş yapması o varlık üzerindeki talebi arttıracaktır. Diğer yandan, varlıkların büyük şirketler tarafından desteklenmesi veya kripto para borsaları tarafından listelenmesi de talebi arttıran sebeplerden bazılarıdır.
Dünyadaki Gelişmeler
ABD ile Çin arasında yaşanan ticaret savaşı her sektörü etkilediği gibi kripto paraları da olumsuz etkilemiştir. Bu tarz güncel gelişmelerin kripto paralar üzerindeki etkisi çok büyüktür. Fiat para birimleri devletler tarafından desteklenen para birimleridir. Bu paralara karşı insanların veya yatırımcıların güveninin kırılması onları alternatif varlıklara yöneltecektir. Kripto paraların geleneksel finansa karşı iyi alternatif olduğunu düşünürsek bu tarz durumlarda da fiyatlar artacaktır.
Güncel gelişmelere bir diğer örnek ise şirket sahipleri ve güvenilir analistlerdir. Bu tarz topluma mal olmuş kişilerin kripto paralar hakkında detaylı ve olumlu açıklamalarda bulunmaları yine talebi arttıracaktır.
Venezuela bu alanda verilebilecek en iyi örnektir. Ülkenin Fiat para birimi olan Bolivar’da hiper enflasyon yaşandığı için insanlar kripto paraları kullanmaya başlamıştır. Bu oran 2018’de 2017’ye oranla %50 oranında artmıştır.
Spekülasyonlar
Balina, elinde 5000 Bitcoin değerinde varlık bulunduran yatırımcılara verilen isimdir. Bitcoin ilk çıktığında bu kadar pahalı değildi ve bu teknolojiye güvenen insanlar çok düşük fiyatlardan Bitcoin ve türevlerini portföyüne katabiliyordu. Zamanla Bitcoin’in 100 dolardan 4000 dolara çıkması ile birlikte bu yatırımcılar kripto paralara sorun olmaya başladılar. Sahip oldukları varlıklarla herhangi bir kripto para üzerinde spekülasyon yapabilen bu yatırımcılarda fiyatlara doğrudan etki etmektedir.
Hızlı bir şekilde alım yapan bu yatırımcılar, kripto parayı almadan önce satış pozisyonlarını girdiği için birçok yatırımcıyı zarara uğratmaktadır. Bu yüzden yukarıya doğru olan hareketleri iyi incelemek ve bunların bir balina dalgası olmadığını tespit etmek çok önemli.
